– Karagöz birinci kere sinema perdesine çıkıyor. Öncelikle tebrik ediyoruz. Animasyon sıkıntı bir alan. niye animasyon ve niye Karagöz?
Karagöz klasik mizah anlayışımızın kıymetli bir kesimi. Biz bu sinemayla hem bu geleneği yaşatmak, tıpkı vakitte yeni nesillerin bu biçimi ile de tanıyıp sevmesini amaçladık. Karagöz’e farklı bir ilgi duymamızın niçini şu; yıllar evvel Çocuk Vakfı Karagöz Okulunda, Karagöz ustalarını çekmiştik. Ustalardan Tacettin Diker Beyefendi ile oyunu ve ideolojisini konuşmuştuk. Tahminen birinci nüveler bu biçimdea dayanır, diyebiliriz. Animasyon sıkıntı olmakla bir arada kalıcı ve yeni jenerasyonlara ulaşmada en tesirli alanlardan. Biz de klasik kültürümüzün kahramanlarını bu yolla tanıtmayı amaçladık. Bu noktada öbür projelerimiz de devam ediyor. Karagöz oyunları hakkında yapılan araştırmaların ortak noktası, bu oyunlarda gerçek hayattan kesitlerin olmasıdır. İzleyenler ise kendi hayatlarından birer kesim bulduğu için oyunlar bu kadar sevilmiştir.
– Gerçek hayattan kesitler demişken… Sinemanın öyküsü nasıl kurgulandı? Hayal Perdesi’nin hangi kısmı, neye nazaran senaryo oldu?
Bilal Arıoğlu
Filmde sekiz adet klasik karagöz oyunundan istifade ederek bir senaryo oluşturuldu. Senarist ve direktörümüz Murat Karahüseyinoğlu bahse ilgili birisi. Bu alanda değerli çalışmaları var. Yeni bir senaryo yerine geleneğe bağlı kalmayı seçtik. Bu da işimizi biraz zorlaştırdı. Hatta sinemamızın giriş ve çıkış sahnelerinde klasik Karagöz perdesini kullanarak bunu ayrıyeten vurguladık. Toplumumuzda Karagöz hepimizin bildiği fakat oyunların içeriği konusunda fazlaca da fikir sahibi olmadığımız bir alan olduğunu düşünüyorum. Karagöz tiplemeleri ve metinleri yanında perde gazelleri ile de müziğimizin ve şiirimizin değerli bir kesimi. Doğan Hızlan 2012 yılındaki bir yazısında; “Asıl beceri Karagöz ve Hacivat’ı tüm özgünlüğüyle, onun kimliğine uygun biçimde yaşatmak ve yenilerini üretebilmektir. Bana kalırsa Karagöz ile Hacivat, Shakespeare’in Prospero ile Caliban’ına benzetilebilir.” diyor. Her şeye karşın perdenin gerisinde bir mum yaktığımızı düşünüyorum. Umarım sinema beğenilir ve yeni üretimlerin ortaya çıkmasını da sağlar.
– Sinemanın yaş hududu nedir? Birtakım nüansların küçük izleyicilere uygun olup olmadığı sorgulandı. Bizi aydınlatır mısınız?
Karagöz oyunları yüzsenelera dayanan geçmişi ile yediden yetmiş yediye toplumun her kesitini kapsamaktadır. Karagöz’ün çocuk oyunu olduğuna dair bir kanaat var. Çocuk versiyonlarının olması da hoş fakat özünde karagöz bir yetişkin oyunudur. Sinemamızı altı yaş üzeri tüm çocuklarımız izleyebilir. Ailecek izlenebilecek sinema yaptığımızı düşünüyorum. Karagöz oyunu geleneğinde mizah ön planda tutularak hiciv yapma gayreti vardır. Toplumun aksak taraflarını, bilhassa de idarecilerin kusurlarını ele almaktadır. Bu açıdan biraz da muhalif bir karaktere sahiptir, diyebiliriz. Perde ibret perdesidir. Bu kültür kaybolmayacağına bakılırsa karagöz de yaşayacaktır. Oyunun perde gazeli bunu ne hoş belirtir. “Perdemiz, cihana türlü suret gösterir, lakin âriflere ibret göstericidir.” denilmektedir.
– 4 yıllık bir müddetç kelam konusu. Ne üzere zorluklar yaşadınız? Türkiye’de animasyon yapmak kolay değil çünkü.
2018 yılında başladık. Karakterlerin ve sahne dizaynlarının oluşturulmasında bir yıla yakın bir vakit aldı. Bu noktada çizimlerimizi ve sahne dizaynlarını hazırlayan Tolgay Palaska arkadaşımızı da anmalıyım. Uygulayıcı üretimcimiz Şefik beyefendi nerdeyse şirkette sabahladı diyebilirim. Sinemada hareket, jest ve mimiklerin oturması için animasyonlara başlamadan evvel senaryonun tamamı stüdyoda gerçek karagöz oyuncuları ile çekildi. Karagözü Fikret Terzi, Hacıvat’ı Cahit Lakay canlandırdı. Kimi noktalarda yutdışı yardım da aldık. Artık Animasyon konusunda önemli aralık aldığımızı söyleyebilirim. örneğin yeni sinemamızın tamamını burada çıkarabiliyoruz. Natürel bir de pandemi süreci ortaya girdi. Projede emeği olan Kemal Çiftçi bu vakitte vefat etti. Kendisini rahmetle anıyorum. Müziklerimizi daha evvel biroldukça projede birlikte olduğumuz Gökhan Tamir hazırladı. Seslendirme için de sahiden üstat diyebileceğimiz sanatçılarımızla çalıştık.
– Bundan daha sonraki projeleriniz nelerdir? Bilhassa animasyon çalışmanız var sanırım bir daha.
Şu anda Antep savunmasını ele alan ve Antep’in Gazilik unvanını almasında değerli hissesi olan kahramanlardan birisi Şahinbey’i işlediğimiz bir projemiz devam ediyor. Animasyon sürecinde yarıyı geçtik. Günümüzde geçen lakin geçmişe dönüşleri de olan bir proje.
– Gençlerin sinemaya ve animasyona dair heyecanları ve iştiyakı var. Gençlere ne tavsiye edersiniz?
Animasyon ve bağlı olarak oyun dalı yalnızca ülkemizde değil dünyada süratle gelişen bir alan. Gençlerimizin bilhassa bu alanlara yoğunlaşmalarında yarar görüyorum. Sinema konusunda ilgili olan genç arkadaşlarımızın da bilhassa imal süreçlerinin ortasında olmalarında yarar görüyorum. Biz her projemizde istekli genç arkadaşlarımıza yer vermeye çalışıyoruz. Ben mesleğe TRT’de Kamera Asistanı olarak başladım. İşin her alanında bilgi sahibi olmak gençlerimizin kendi projelerini gerçekleştirmesinde de büyük avantaj sağlar. Bunu şahsen deneyim etmiş bir ağabeyleri olarak söylüyorum.
Karagöz klasik mizah anlayışımızın kıymetli bir kesimi. Biz bu sinemayla hem bu geleneği yaşatmak, tıpkı vakitte yeni nesillerin bu biçimi ile de tanıyıp sevmesini amaçladık. Karagöz’e farklı bir ilgi duymamızın niçini şu; yıllar evvel Çocuk Vakfı Karagöz Okulunda, Karagöz ustalarını çekmiştik. Ustalardan Tacettin Diker Beyefendi ile oyunu ve ideolojisini konuşmuştuk. Tahminen birinci nüveler bu biçimdea dayanır, diyebiliriz. Animasyon sıkıntı olmakla bir arada kalıcı ve yeni jenerasyonlara ulaşmada en tesirli alanlardan. Biz de klasik kültürümüzün kahramanlarını bu yolla tanıtmayı amaçladık. Bu noktada öbür projelerimiz de devam ediyor. Karagöz oyunları hakkında yapılan araştırmaların ortak noktası, bu oyunlarda gerçek hayattan kesitlerin olmasıdır. İzleyenler ise kendi hayatlarından birer kesim bulduğu için oyunlar bu kadar sevilmiştir.
– Gerçek hayattan kesitler demişken… Sinemanın öyküsü nasıl kurgulandı? Hayal Perdesi’nin hangi kısmı, neye nazaran senaryo oldu?
Bilal Arıoğlu
Filmde sekiz adet klasik karagöz oyunundan istifade ederek bir senaryo oluşturuldu. Senarist ve direktörümüz Murat Karahüseyinoğlu bahse ilgili birisi. Bu alanda değerli çalışmaları var. Yeni bir senaryo yerine geleneğe bağlı kalmayı seçtik. Bu da işimizi biraz zorlaştırdı. Hatta sinemamızın giriş ve çıkış sahnelerinde klasik Karagöz perdesini kullanarak bunu ayrıyeten vurguladık. Toplumumuzda Karagöz hepimizin bildiği fakat oyunların içeriği konusunda fazlaca da fikir sahibi olmadığımız bir alan olduğunu düşünüyorum. Karagöz tiplemeleri ve metinleri yanında perde gazelleri ile de müziğimizin ve şiirimizin değerli bir kesimi. Doğan Hızlan 2012 yılındaki bir yazısında; “Asıl beceri Karagöz ve Hacivat’ı tüm özgünlüğüyle, onun kimliğine uygun biçimde yaşatmak ve yenilerini üretebilmektir. Bana kalırsa Karagöz ile Hacivat, Shakespeare’in Prospero ile Caliban’ına benzetilebilir.” diyor. Her şeye karşın perdenin gerisinde bir mum yaktığımızı düşünüyorum. Umarım sinema beğenilir ve yeni üretimlerin ortaya çıkmasını da sağlar.
– Sinemanın yaş hududu nedir? Birtakım nüansların küçük izleyicilere uygun olup olmadığı sorgulandı. Bizi aydınlatır mısınız?
Karagöz oyunları yüzsenelera dayanan geçmişi ile yediden yetmiş yediye toplumun her kesitini kapsamaktadır. Karagöz’ün çocuk oyunu olduğuna dair bir kanaat var. Çocuk versiyonlarının olması da hoş fakat özünde karagöz bir yetişkin oyunudur. Sinemamızı altı yaş üzeri tüm çocuklarımız izleyebilir. Ailecek izlenebilecek sinema yaptığımızı düşünüyorum. Karagöz oyunu geleneğinde mizah ön planda tutularak hiciv yapma gayreti vardır. Toplumun aksak taraflarını, bilhassa de idarecilerin kusurlarını ele almaktadır. Bu açıdan biraz da muhalif bir karaktere sahiptir, diyebiliriz. Perde ibret perdesidir. Bu kültür kaybolmayacağına bakılırsa karagöz de yaşayacaktır. Oyunun perde gazeli bunu ne hoş belirtir. “Perdemiz, cihana türlü suret gösterir, lakin âriflere ibret göstericidir.” denilmektedir.
– 4 yıllık bir müddetç kelam konusu. Ne üzere zorluklar yaşadınız? Türkiye’de animasyon yapmak kolay değil çünkü.
2018 yılında başladık. Karakterlerin ve sahne dizaynlarının oluşturulmasında bir yıla yakın bir vakit aldı. Bu noktada çizimlerimizi ve sahne dizaynlarını hazırlayan Tolgay Palaska arkadaşımızı da anmalıyım. Uygulayıcı üretimcimiz Şefik beyefendi nerdeyse şirkette sabahladı diyebilirim. Sinemada hareket, jest ve mimiklerin oturması için animasyonlara başlamadan evvel senaryonun tamamı stüdyoda gerçek karagöz oyuncuları ile çekildi. Karagözü Fikret Terzi, Hacıvat’ı Cahit Lakay canlandırdı. Kimi noktalarda yutdışı yardım da aldık. Artık Animasyon konusunda önemli aralık aldığımızı söyleyebilirim. örneğin yeni sinemamızın tamamını burada çıkarabiliyoruz. Natürel bir de pandemi süreci ortaya girdi. Projede emeği olan Kemal Çiftçi bu vakitte vefat etti. Kendisini rahmetle anıyorum. Müziklerimizi daha evvel biroldukça projede birlikte olduğumuz Gökhan Tamir hazırladı. Seslendirme için de sahiden üstat diyebileceğimiz sanatçılarımızla çalıştık.
– Bundan daha sonraki projeleriniz nelerdir? Bilhassa animasyon çalışmanız var sanırım bir daha.
Şu anda Antep savunmasını ele alan ve Antep’in Gazilik unvanını almasında değerli hissesi olan kahramanlardan birisi Şahinbey’i işlediğimiz bir projemiz devam ediyor. Animasyon sürecinde yarıyı geçtik. Günümüzde geçen lakin geçmişe dönüşleri de olan bir proje.
– Gençlerin sinemaya ve animasyona dair heyecanları ve iştiyakı var. Gençlere ne tavsiye edersiniz?
Animasyon ve bağlı olarak oyun dalı yalnızca ülkemizde değil dünyada süratle gelişen bir alan. Gençlerimizin bilhassa bu alanlara yoğunlaşmalarında yarar görüyorum. Sinema konusunda ilgili olan genç arkadaşlarımızın da bilhassa imal süreçlerinin ortasında olmalarında yarar görüyorum. Biz her projemizde istekli genç arkadaşlarımıza yer vermeye çalışıyoruz. Ben mesleğe TRT’de Kamera Asistanı olarak başladım. İşin her alanında bilgi sahibi olmak gençlerimizin kendi projelerini gerçekleştirmesinde de büyük avantaj sağlar. Bunu şahsen deneyim etmiş bir ağabeyleri olarak söylüyorum.