İstanbul’un en soğuk günleri Ocak ayıyla başlıyor. Şu günlerde kombilerin derecesini arttırıp, sıcak bir çayla kendimizi ısıtabiliyoruz. Lakin her vakit bu biçimde ısınmıyorduk. Doğalgaza geçmedilk evvel bilhassa apartmanlarda yaygın olan fuel-oil brülör sistemleri dairelerimizi ısıtıyordu. Kış aylarının en değerli konusu da buydu.
Hampar Manukyan
Hampar Manukyan, fuel-oil brülör sistemleri üzerine 50 yıl çalışmış bir usta. 1960’lı senelerda babası tarafınca kurulan dükkânlarında kamu kurumlarına, vakıflara, mescitlere, kiliselere de fiyatsız olarak hizmet verdiklerini de gururla anlatıyor. Sistem değişince Hampar Usta da piyasadan yavaş yavaş çekilmiş. Lakin o günleri hasretle anıyor. Vakıflara, kamu kurumlarına ve dini kurumlara fiyatsız hizmet vermesinin niçinini şu biçimde açıklıyor Manukyan: “Bu babamın başlatmış olduğu bir gelenek oldu. Bana bunu devam ettirmemi söylemiş oldu. senelerca sayısız kurumun yalnızca teşekkür mektubu karşılığında fuel-oil brülör sistemlerinin tamiratını yaptık. Bu mektupları da ortada biri haksız yarar sağlamasın diye alırdık. Bugün elimde onlarca kurumdan alınmış teşekkür mektubu var. Hepsini saklamaya devam edeceğim.”
HEM USTALIK HEM ESNAFLIK
Manukyan’ı tahminen de İstanbul’un en hoş sokaklarından birinde, Üsküdar İcadiye’deki konutunda ziyaret ediyoruz. Evvelden sözleşerek geldiğimiz meskeninde bizi karşılıyor. Elli yılı aşkın müddettir sakladığı teşekkür mektuplarını ve dükkânın fotoğrafını da görmemiz için hazırlamış. Çay ve kurabiye eşliğinde keyifli bir sohbete başlıyoruz. Manukyan bize hem ustalığını birebir vakitte esnaflığı anlatıyor. Manukyan’ın, “1960’lı senelerda İstanbul’da kalorifer yaygınlaştı. Yani merkezi sistem ısıtması. Fuel-oil brülör sisteminde kocaman bir kazan vardır. Kazanın ucunda ise bir makine olur ve burada ısınan sıcak su binayı dolaşır” cümleleriyle başlıyor konuşmamız. On yaşından beri bu işin ortasında olduğunu söyleyen Manukyan şunları anlatıyor: “Karaköy Tophane’deki dükkânımızda elli sene boyunca çalıştım. 60 yaşında emekli oldum.
Orada Rus Manastırı’nın kiracısıydık. Artık o civardaki birçok dükkân kafe oldu. O senelerda bilhassa Şişli, Kurtuluş, Bakırköy, karşıda da Kadıköy, Bostancı ve Suadiye üzere yerlerde fuel-oil yaygınlaştı. daha sonradan tüm kentte apartmanlar bu biçimde ısınmaya başladı.” Manukyan’a “O senelerda sizin yaptığınız işi yapan kaç kişi vardı İstanbul’da?” diye de soruyorum. “Çok yaygın değildi. daha sonradan yaygınlaştı. Türkiye’de bu işin birinci ustası olan Yahudi olan Pepe Usta’ydı. Babam da birinci ustalardan bir tanesiydi. Evvelden elektrik piyasasındaydı. daha sonradan bu sistem Türkiye’ye gelince kendisi meraklı ve maharetli bir insan olduğu için sistemi öğrenmişti. Ben de ondan öğrendim” diyor.
DOĞALGAZ EMEKLİ ETTİ
Ona niye kamu kuruluşlarına fiyatsız hizmet ettiklerini, bu geleneğin nasıl başladığını sorduğumda ise şunları anlatıyor: “İş yaptığımız mühlet boyunca babam da ben de kamu kurumlarına, vakıflara, mescitlere, kiliselere fiyatsız iş yaptık. Bu babamın başlatmış olduğu bir gelenek oldu. Bana da bu biçimde yapmamı söylemiş oldu. Örneğin bir hastaniçin geldiklerinde onlardan sırf teşekkür mektubu isterdik. Zira fiyatsız yapıldığı belirli olsun, ortadan öbür bir kişi kar sağlamasın diye. Biz bunu söylemiş olduğimizde birden fazla vakit şaşırıyorlardı. Hatta birtakım kurumların müdürü arayıp, arkadaşımıza bu biçimde söylemişsiniz fakat biz ne yazalım mektuba, kederi.”
Bu fotoğraf hakkında bir şeyler ya
Sohbet ilerleyince ona doğalgazın yaygınlaşmaya başlamasından daha sonra kaç yıl daha dükkânını açık tuttuğunu soruyorum. Şunları söylüyor: “Doğalgaz geldikten çabucak iş bizi emekli etti” diyerek anlatıyor: “Ben sekiz- dokuz sene daha dükkânı işlettim. Ancak hâlâ bu biçimdeların borcunu ödüyorum. Benim işimi yapan ustaların birden fazla doğalgaza döndü, ben dönmedim. niye döneyim, ben bilmediğim işi yapmam.”
Bu fotoğraf hakkında bir şeyler
Sudan farkı yok
1980 darbesinin olduğu yıl yakıt kasveti olduğunu, binaların adeta buz kestiğini hatırlatan Hampar Usta, “O periyotta epeyce dolandırıcılık da yapıldı. Bakırköy’de dolandırıcılar deniz suyuyla dolu yakıt tankerlerini gezdirip, apartmanlara satış yapıp, milletin paralarını alıp kaçmışlardı. Fuel-oil o denli bir yakıttır ki suyla deniz suyuyla yahut olağan suyuyla bu olup olduğunu anlayamazsın” kelamlarıyla bize eski Türkiye’nin soğuk günlerini hatırlatıyor.
Esnaf esnafı kollamalı
50 yıl emek verdiği işini severek yaptığını da söyleyen Manukyan, “Bizim işimiz pis iştir. Her gün üstümüz başımız simsiyah olur. Hanım tulum yıkamaktan bıkmıştır. Lakin fazlaca severek yaptım işimi” diyor. Esnaflığın günümüzde fazlaca değiştiğini de belirten Manukyan, gençlik günlerini hatırlayarak o günlerde komşularını da kollayarak iş yaptıklarını belirtiyor: “Sandıkçı Sami usta komşumuzdu. Dükkânında o da kiracıydı. Onun dükkânın bulunduğu bina satılığa çıktı. Babama bu binayı al, dediler. Lakin babam “almam” dedi. niye dediklerinde “Sami orada, olmaz”, demişti. “Ee Sami’ye dokunma, sen başka katlarda işini yap”, denildiğinde ise “Sami rahatsız olur, bu iş olmaz” diyerek mevzuyu kapatmıştı.”
Hampar Manukyan
Hampar Manukyan, fuel-oil brülör sistemleri üzerine 50 yıl çalışmış bir usta. 1960’lı senelerda babası tarafınca kurulan dükkânlarında kamu kurumlarına, vakıflara, mescitlere, kiliselere de fiyatsız olarak hizmet verdiklerini de gururla anlatıyor. Sistem değişince Hampar Usta da piyasadan yavaş yavaş çekilmiş. Lakin o günleri hasretle anıyor. Vakıflara, kamu kurumlarına ve dini kurumlara fiyatsız hizmet vermesinin niçinini şu biçimde açıklıyor Manukyan: “Bu babamın başlatmış olduğu bir gelenek oldu. Bana bunu devam ettirmemi söylemiş oldu. senelerca sayısız kurumun yalnızca teşekkür mektubu karşılığında fuel-oil brülör sistemlerinin tamiratını yaptık. Bu mektupları da ortada biri haksız yarar sağlamasın diye alırdık. Bugün elimde onlarca kurumdan alınmış teşekkür mektubu var. Hepsini saklamaya devam edeceğim.”
HEM USTALIK HEM ESNAFLIK
Manukyan’ı tahminen de İstanbul’un en hoş sokaklarından birinde, Üsküdar İcadiye’deki konutunda ziyaret ediyoruz. Evvelden sözleşerek geldiğimiz meskeninde bizi karşılıyor. Elli yılı aşkın müddettir sakladığı teşekkür mektuplarını ve dükkânın fotoğrafını da görmemiz için hazırlamış. Çay ve kurabiye eşliğinde keyifli bir sohbete başlıyoruz. Manukyan bize hem ustalığını birebir vakitte esnaflığı anlatıyor. Manukyan’ın, “1960’lı senelerda İstanbul’da kalorifer yaygınlaştı. Yani merkezi sistem ısıtması. Fuel-oil brülör sisteminde kocaman bir kazan vardır. Kazanın ucunda ise bir makine olur ve burada ısınan sıcak su binayı dolaşır” cümleleriyle başlıyor konuşmamız. On yaşından beri bu işin ortasında olduğunu söyleyen Manukyan şunları anlatıyor: “Karaköy Tophane’deki dükkânımızda elli sene boyunca çalıştım. 60 yaşında emekli oldum.
Orada Rus Manastırı’nın kiracısıydık. Artık o civardaki birçok dükkân kafe oldu. O senelerda bilhassa Şişli, Kurtuluş, Bakırköy, karşıda da Kadıköy, Bostancı ve Suadiye üzere yerlerde fuel-oil yaygınlaştı. daha sonradan tüm kentte apartmanlar bu biçimde ısınmaya başladı.” Manukyan’a “O senelerda sizin yaptığınız işi yapan kaç kişi vardı İstanbul’da?” diye de soruyorum. “Çok yaygın değildi. daha sonradan yaygınlaştı. Türkiye’de bu işin birinci ustası olan Yahudi olan Pepe Usta’ydı. Babam da birinci ustalardan bir tanesiydi. Evvelden elektrik piyasasındaydı. daha sonradan bu sistem Türkiye’ye gelince kendisi meraklı ve maharetli bir insan olduğu için sistemi öğrenmişti. Ben de ondan öğrendim” diyor.
DOĞALGAZ EMEKLİ ETTİ
Ona niye kamu kuruluşlarına fiyatsız hizmet ettiklerini, bu geleneğin nasıl başladığını sorduğumda ise şunları anlatıyor: “İş yaptığımız mühlet boyunca babam da ben de kamu kurumlarına, vakıflara, mescitlere, kiliselere fiyatsız iş yaptık. Bu babamın başlatmış olduğu bir gelenek oldu. Bana da bu biçimde yapmamı söylemiş oldu. Örneğin bir hastaniçin geldiklerinde onlardan sırf teşekkür mektubu isterdik. Zira fiyatsız yapıldığı belirli olsun, ortadan öbür bir kişi kar sağlamasın diye. Biz bunu söylemiş olduğimizde birden fazla vakit şaşırıyorlardı. Hatta birtakım kurumların müdürü arayıp, arkadaşımıza bu biçimde söylemişsiniz fakat biz ne yazalım mektuba, kederi.”
Bu fotoğraf hakkında bir şeyler ya
Sohbet ilerleyince ona doğalgazın yaygınlaşmaya başlamasından daha sonra kaç yıl daha dükkânını açık tuttuğunu soruyorum. Şunları söylüyor: “Doğalgaz geldikten çabucak iş bizi emekli etti” diyerek anlatıyor: “Ben sekiz- dokuz sene daha dükkânı işlettim. Ancak hâlâ bu biçimdeların borcunu ödüyorum. Benim işimi yapan ustaların birden fazla doğalgaza döndü, ben dönmedim. niye döneyim, ben bilmediğim işi yapmam.”
Bu fotoğraf hakkında bir şeyler
Sudan farkı yok
1980 darbesinin olduğu yıl yakıt kasveti olduğunu, binaların adeta buz kestiğini hatırlatan Hampar Usta, “O periyotta epeyce dolandırıcılık da yapıldı. Bakırköy’de dolandırıcılar deniz suyuyla dolu yakıt tankerlerini gezdirip, apartmanlara satış yapıp, milletin paralarını alıp kaçmışlardı. Fuel-oil o denli bir yakıttır ki suyla deniz suyuyla yahut olağan suyuyla bu olup olduğunu anlayamazsın” kelamlarıyla bize eski Türkiye’nin soğuk günlerini hatırlatıyor.
Esnaf esnafı kollamalı
50 yıl emek verdiği işini severek yaptığını da söyleyen Manukyan, “Bizim işimiz pis iştir. Her gün üstümüz başımız simsiyah olur. Hanım tulum yıkamaktan bıkmıştır. Lakin fazlaca severek yaptım işimi” diyor. Esnaflığın günümüzde fazlaca değiştiğini de belirten Manukyan, gençlik günlerini hatırlayarak o günlerde komşularını da kollayarak iş yaptıklarını belirtiyor: “Sandıkçı Sami usta komşumuzdu. Dükkânında o da kiracıydı. Onun dükkânın bulunduğu bina satılığa çıktı. Babama bu binayı al, dediler. Lakin babam “almam” dedi. niye dediklerinde “Sami orada, olmaz”, demişti. “Ee Sami’ye dokunma, sen başka katlarda işini yap”, denildiğinde ise “Sami rahatsız olur, bu iş olmaz” diyerek mevzuyu kapatmıştı.”