Bir vakit içinder tüm meskenlerin baş köşesindeyken şimdiyse sadece sıla-i rahim diyerek ziyaret ettiğimiz aile büyüklerimizin konutunda bir köşeye konuşlanmış “kara makina”ları bilirsiniz. Birçok masalı ve sandıklı olan bu makinaların üzerinde ekseriyetle iki kapak bulunurdu. Bu kapaklar açıldığında dikiş masasının sandığından bir kara makina baş aşağı durmuş bizi selamlardı.
Makinayı yer çekimine uygun hale getirdikten daha sonra önüne bir sandalye çekilir, dikiş ipliği makara pimi başta olmak üzere tüm güzergahını gerçek takip etmek suretiyle makinaya yerleştirilirdi. Dikilecek kumaş, kumaş ayağı ile sabitlendi mi kollu ise kolunu çevirerek, pedallı ise ayakları bir ileri bir geri hareket ettirerek çalışmaya başlardı dikiş makinası. O makinayle neler neler dikilirdi…
Maaile için bayramlık kıyafetler, nikahlık döpiyesler, konutun haylaz çocuğunun yamanacak pantolonları, evlenecek gencin tüm çeyizleri bu makinadan çıkardı.Yaygınlaşmaya başladığı periyotta mesken tipi bir dikiş makinası, her genç kızın çeyizinde şayet olmazsa olmaz, değerli bir eserdi. Hatta birtakım ailelerde dikiş makinası alınmadan çeyiz tamamlanmış kabul edilmezdi.
Hazır giysinin çabucak hemen yaygın olmadığı devirde konut tipi dikiş makinaları ile terzilik mesleğine adım atan bir epey mesken bayanı görmek mümkündü. Konseyi olmasa da kesinlikle her konutta kimi vakit üzerine yorganlar dizilmiş yüklük pozisyonunda kimi vakit oturma odasının bir köşesinde saksılara sehpa olmuş kara makinalar olurdu.
ARTIK BİR HOBİ
Günümüzde bir “çeyiz” eserinden çok bir hobi makinasına gerçek evrilen dikiş makinaları, özlediğimiz o antika görünümler ile Rahmi M. Koç Müzesi konut sahipliğinde “Singer 170. Yıl Sergisi”nde ziyarete açıldı.
İki asra yakın müddet boyunca markanın tanıklık ettiği kıssaları anlattığı stant, her şeyin meskenlerde dikildiği günlerden Birinci Dünya Savaşı için dikilen Türk bayraklarına, moda sanayisine çağ atlatan yapay zeka ile çalışan makinelerden bayan teşebbüslerin muvaffakiyet öykülerine kadar uzanan 170 yıllık marka tarihini ziyaretçileri ile paylaşıyor.
Stantta, yurt haricinden ve Anadolu’nun farklı bölgelerinden toplanan, şahsî koleksiyonlardan elde edilen makineler, değerli doküman ve malzemeler yer alıyor. Ayrıyeten stant, markanın YouTube kanalında yayınlanan “Singer’le Dikiş Aşkına” isimli belgesel sinema ile dijital olarak da destekleniyor.
Dudu Hanım’ın kıssası
1886’da okyanusu aşıp Osmanlı topraklarına gelen dikiş makinası ile birinci dikiş makinası mağazası 1904’te bu biçimdeki ismi Cadde-i Kebir olan İstiklal Caddesi’nde açılır. Hasan Efendi Dersaadet Tramvay Tünel Şirketi’nden yani günümüzdeki ismiyle İETT’den 1912 tarihinde emekli olur. İstanbul dönüşü sevgili eşi Dudu Hanım’a bir ikram götürmek ister ve Beyoğlu vitrinlerini süsleyen elle çevirmeli bir Singer dikiş makinasını satın alır ve eşine, Sivas’a gdolayır. Dudu Hanım, 1865 yılında bir daha yapılan vilayet düzenlemesinde Şebinkarahisar sancağı Trabzon’dan alınarak Amasya ve Tokat ile birlikte Sivas vilayetine bağlanan Suşehri’nde yaşamaktadır. Dikiş faaliyetlerine kendi kentinde devam eden Dudu Hanım, Birinci Cihan Harbi’nin başlaması ile Ankara’ya Merkez Dikimhanesi’ne çağrılır. Dudu Hanım’ın misyonu meşakkatlidir lakin dikişe duyduğu aşkla en büyük aşkı vatan için bir daha biricik eşinin ona armağanı makina ile çalışır.
Isaac Merritt Singer: Singer’in nkurucusu.n
Taksitli birinci satış
Bugünden neredeyse 60 bin yıl evvel iğnenin keşfi ile başlayan dikiş serüveni, 1850’de Boston’da Isaac Merritt Singer’ın karısına duyduğu aşkla apayrı bir boyuta taşınır. Çok çocuklu bir mesken bayanı olan Catharine Maria Haley meskendeki dikiş işleri ile çok meşguldur. Eşi Isaac Merritt, karısının bitmek bilmez uğraşına bir kolaylık sağlamak dileğiyle 1850’de dikiş makinasını icat eder. Isaac Merritt’tın tasarladığı dikiş makinası birinci değildir fakat “Satandart I”; boyutu, ipliği koparmama ve kumaş kavrama özelliği ile emsallerinden ayrılır ve onların önüne geçer. 12 Ağustos 1851 yılında bu icadı için patent alan mucit, yalnızca karısının değil, tüm mesken bayanlarının yükünü azaltmayı maksatlar. Lakin o devir için “yükte yavaşça, değerde ağır” olarak tasarlanan bu makinayı satın alabilecek bayanlar sonludur. Tam bu noktada bir pazarlama stratejisi kullanılarak birinci defa bir eser için taksitli satışlar ortaya çıkar.
Al Sancaklar burada dikildi
Ankara Merkez Dikimhanesi, II. Mahmut’un gerçekleştirdiği ıslahatlar çerçevesinde Asâkir-i Mansûre ordusu askerlerine üniforma dikmek için 1827 yılında kurulan Dikimhane-i Amire’nin bir gibisi olarak Ankara’da faaliyet göstermektedir. Savaşa katılan tüm askerlerin mintanlarından iç çamaşırlarına kadar dikilecek her giysi ile birlikte yeni kurulacak ülkenin ay-yıldızlı kırmızı bayrağı da burada dikilir. Osmanlı’nın son periyotlarından Cumhuriyet’in erken devirlerine kadar kullanılan bayrakların koleksiyonunu yapan Dr. R. Sertaç Kayserilioğlu, “Singer 170. Yıl” standına Dudu Hanım tarafınca dikilen ve “İzmir’in dağlarında açan çiçekler” olarak nitelediği üç özel bayrakla katkıda bulunur. Stantta Dudu Hanım tarafınca dikilmiş bayrağın yanında, bayrağı taşırken kullanılmak üzere bir “garçin” yani koruma bohçası da sergilenmektedir.
DİKİŞİ GÖSTEREN ÜTÜ
“Terzinin dikişi berbat, dikişi gösteren ütü” kelamı terziler tarafınca sıkça kullanılan bir tabirdir. Gerçekten de dikilen hiç bir kesimin son ütüsü yapılmadan dikişleri yerli yerine oturup muntazaman durmaz. Bu niçinle geçmişten günümüze terzi ve dikiş makinası kadar olmasa da terzi ve ütü içinde da güçlü bir bağ vardır. Stantta yer alan gereçlerden biri de bu antika ütülerdi. Hem tartısı tıpkı vakitte içine konulan kömürün sıcaklığı ile kumaştaki kırışıklıkları gideren bu ütüler, elektrikli ütülere bakılırsa epey daha uzun vadeli sonuçlara imza atıyordu. Fakat elektrikli ütünün icadı ve yaygınlaşması ile bugün en eski terzilerde bile rafa kaldırıldı.
Makinayı yer çekimine uygun hale getirdikten daha sonra önüne bir sandalye çekilir, dikiş ipliği makara pimi başta olmak üzere tüm güzergahını gerçek takip etmek suretiyle makinaya yerleştirilirdi. Dikilecek kumaş, kumaş ayağı ile sabitlendi mi kollu ise kolunu çevirerek, pedallı ise ayakları bir ileri bir geri hareket ettirerek çalışmaya başlardı dikiş makinası. O makinayle neler neler dikilirdi…
Maaile için bayramlık kıyafetler, nikahlık döpiyesler, konutun haylaz çocuğunun yamanacak pantolonları, evlenecek gencin tüm çeyizleri bu makinadan çıkardı.Yaygınlaşmaya başladığı periyotta mesken tipi bir dikiş makinası, her genç kızın çeyizinde şayet olmazsa olmaz, değerli bir eserdi. Hatta birtakım ailelerde dikiş makinası alınmadan çeyiz tamamlanmış kabul edilmezdi.
Hazır giysinin çabucak hemen yaygın olmadığı devirde konut tipi dikiş makinaları ile terzilik mesleğine adım atan bir epey mesken bayanı görmek mümkündü. Konseyi olmasa da kesinlikle her konutta kimi vakit üzerine yorganlar dizilmiş yüklük pozisyonunda kimi vakit oturma odasının bir köşesinde saksılara sehpa olmuş kara makinalar olurdu.
ARTIK BİR HOBİ
Günümüzde bir “çeyiz” eserinden çok bir hobi makinasına gerçek evrilen dikiş makinaları, özlediğimiz o antika görünümler ile Rahmi M. Koç Müzesi konut sahipliğinde “Singer 170. Yıl Sergisi”nde ziyarete açıldı.
İki asra yakın müddet boyunca markanın tanıklık ettiği kıssaları anlattığı stant, her şeyin meskenlerde dikildiği günlerden Birinci Dünya Savaşı için dikilen Türk bayraklarına, moda sanayisine çağ atlatan yapay zeka ile çalışan makinelerden bayan teşebbüslerin muvaffakiyet öykülerine kadar uzanan 170 yıllık marka tarihini ziyaretçileri ile paylaşıyor.
Stantta, yurt haricinden ve Anadolu’nun farklı bölgelerinden toplanan, şahsî koleksiyonlardan elde edilen makineler, değerli doküman ve malzemeler yer alıyor. Ayrıyeten stant, markanın YouTube kanalında yayınlanan “Singer’le Dikiş Aşkına” isimli belgesel sinema ile dijital olarak da destekleniyor.
Dudu Hanım’ın kıssası
1886’da okyanusu aşıp Osmanlı topraklarına gelen dikiş makinası ile birinci dikiş makinası mağazası 1904’te bu biçimdeki ismi Cadde-i Kebir olan İstiklal Caddesi’nde açılır. Hasan Efendi Dersaadet Tramvay Tünel Şirketi’nden yani günümüzdeki ismiyle İETT’den 1912 tarihinde emekli olur. İstanbul dönüşü sevgili eşi Dudu Hanım’a bir ikram götürmek ister ve Beyoğlu vitrinlerini süsleyen elle çevirmeli bir Singer dikiş makinasını satın alır ve eşine, Sivas’a gdolayır. Dudu Hanım, 1865 yılında bir daha yapılan vilayet düzenlemesinde Şebinkarahisar sancağı Trabzon’dan alınarak Amasya ve Tokat ile birlikte Sivas vilayetine bağlanan Suşehri’nde yaşamaktadır. Dikiş faaliyetlerine kendi kentinde devam eden Dudu Hanım, Birinci Cihan Harbi’nin başlaması ile Ankara’ya Merkez Dikimhanesi’ne çağrılır. Dudu Hanım’ın misyonu meşakkatlidir lakin dikişe duyduğu aşkla en büyük aşkı vatan için bir daha biricik eşinin ona armağanı makina ile çalışır.
Isaac Merritt Singer: Singer’in nkurucusu.n
Taksitli birinci satış
Bugünden neredeyse 60 bin yıl evvel iğnenin keşfi ile başlayan dikiş serüveni, 1850’de Boston’da Isaac Merritt Singer’ın karısına duyduğu aşkla apayrı bir boyuta taşınır. Çok çocuklu bir mesken bayanı olan Catharine Maria Haley meskendeki dikiş işleri ile çok meşguldur. Eşi Isaac Merritt, karısının bitmek bilmez uğraşına bir kolaylık sağlamak dileğiyle 1850’de dikiş makinasını icat eder. Isaac Merritt’tın tasarladığı dikiş makinası birinci değildir fakat “Satandart I”; boyutu, ipliği koparmama ve kumaş kavrama özelliği ile emsallerinden ayrılır ve onların önüne geçer. 12 Ağustos 1851 yılında bu icadı için patent alan mucit, yalnızca karısının değil, tüm mesken bayanlarının yükünü azaltmayı maksatlar. Lakin o devir için “yükte yavaşça, değerde ağır” olarak tasarlanan bu makinayı satın alabilecek bayanlar sonludur. Tam bu noktada bir pazarlama stratejisi kullanılarak birinci defa bir eser için taksitli satışlar ortaya çıkar.
Al Sancaklar burada dikildi
Ankara Merkez Dikimhanesi, II. Mahmut’un gerçekleştirdiği ıslahatlar çerçevesinde Asâkir-i Mansûre ordusu askerlerine üniforma dikmek için 1827 yılında kurulan Dikimhane-i Amire’nin bir gibisi olarak Ankara’da faaliyet göstermektedir. Savaşa katılan tüm askerlerin mintanlarından iç çamaşırlarına kadar dikilecek her giysi ile birlikte yeni kurulacak ülkenin ay-yıldızlı kırmızı bayrağı da burada dikilir. Osmanlı’nın son periyotlarından Cumhuriyet’in erken devirlerine kadar kullanılan bayrakların koleksiyonunu yapan Dr. R. Sertaç Kayserilioğlu, “Singer 170. Yıl” standına Dudu Hanım tarafınca dikilen ve “İzmir’in dağlarında açan çiçekler” olarak nitelediği üç özel bayrakla katkıda bulunur. Stantta Dudu Hanım tarafınca dikilmiş bayrağın yanında, bayrağı taşırken kullanılmak üzere bir “garçin” yani koruma bohçası da sergilenmektedir.
DİKİŞİ GÖSTEREN ÜTÜ
“Terzinin dikişi berbat, dikişi gösteren ütü” kelamı terziler tarafınca sıkça kullanılan bir tabirdir. Gerçekten de dikilen hiç bir kesimin son ütüsü yapılmadan dikişleri yerli yerine oturup muntazaman durmaz. Bu niçinle geçmişten günümüze terzi ve dikiş makinası kadar olmasa da terzi ve ütü içinde da güçlü bir bağ vardır. Stantta yer alan gereçlerden biri de bu antika ütülerdi. Hem tartısı tıpkı vakitte içine konulan kömürün sıcaklığı ile kumaştaki kırışıklıkları gideren bu ütüler, elektrikli ütülere bakılırsa epey daha uzun vadeli sonuçlara imza atıyordu. Fakat elektrikli ütünün icadı ve yaygınlaşması ile bugün en eski terzilerde bile rafa kaldırıldı.