Amerika’dan daha sonra dünyada en çok dizi ihraç eden ülke Türkiye. Dizilerimizin tercih edilme niçini olarak da kuvvetli aile bağları ve bir arada yaşama kültürü gösteriliyor. Türk sineması ise şenlik sinemaları dışında dünya seyircisiyle buluşamıyor. Türk sineması bir dönemTürkiye’de bile izleyici bulmakta kuvvetlik çekti. Yavuz Turgul’un Eşkıya sineması bu döngüyü kırarak her yıl yükselen bir ivmeyle izleyicisini artırdı. 2022 Ağustos ayı itibariyle ise yalnızca yerli sinema seyircisi on üç milyonu geçti. Türk sinemalarının hatırı sayılır bir niteliğe ve niceliğe eriştiği biçimde, dünyaya açılamamasının sebeplerini üretimci ve direktörlere sorduk.
Derviş Zaim
EKONOMİ KÂFİ DEĞİL
Televizyon dizilerinin daha yüzeysel, uçucu ve his eksenli olduğunu söyleyen direktör Derviş Zaim, içerik, yaklaşım ve bahis yelpazesinin dar olmasından kelam etti. Zaim, “Bu coğrafyadan çıkan sinemaların ‘sıkışmışlığı lisana getirmek’ dışında öbür şeyleri ele almaya pek hazır olmadıklarını naçizane gözlemliyorum. Açıkçası Türkiye’de yaşayanların yaşadıkları tarih, kültür ve coğrafyanın onlara bağışladığı öykülerini keşfetmeleri faydalı olabilecektir. Tarih dizilerinden değil, tarih, kültür ve coğrafyayı bir bilgi olarak kullanıp sinema yapılmasının faydalı olabileceğinden bahsediyorum. Kore, Çin ve Amerikan sineması ile lakin bu biçimde yarışabilirsiniz. İktisat de gelişmiş olmalı, ancak kâfi değildir.”
Ertuğrul Fındık
KENDİ DAĞITIM AĞIMIZI KURALIM
Hikayelerimiz kozmik lakin lisanımız lokal olduğu için dünyaya açılan sinemalarımızın yalnızca sanat sinemaları olduğunu söyleyen üretimci Ertuğrul Fındık, öykülerimizi küresel lisana uydurmamız gerek diyor: “Filmlerimizi tüm dünyada göstermek için sinemanın tasarım etabında tüm dünyanın ortalaması olan bir lisanı bulmamız gerekiyor. Örneğin Hollywood sineması sinemanın birinci dizaynını Çin regulasyonları ve seyirci reflekslerine nazaran dizayn ediyor. Fazlalıkları atıyor. Öyküyü tartışmalı alanlardan çıkarıyor. Öte yandan ana akım sinemalarla geniş kitlelere ulaşmanın yolu, memleketler arası dağıtım kanallarına girmekten geçiyor. Şayet o dağıtım kanallarına giremiyorsak, kendi dağıtım ağımızı kurmayı düşünmeliyiz.”
Elif Eda
YAPIMCILIK ANLAYIŞI DEĞİŞMELİ
Türk sinemasının dünya çapında bir sinema olmaya müsait olduğunu söyleyen direktör Elif Eda, “Bir yapıtın dünya çapına genişleyebilmesi için evvel kendi üretildiği dünyaya yayılabilmiş olması gerekiyor. Bu, yapıtı üreten kişinin özgünlük hamaseti, hakikaten sıkıntısı olan bir şeyi söyleme çabası ve titiz çalışmasının yanı sıra öteki etkenlere de bağlı. Sanatın ne’liğinin ve sanatkarın muhtaçlıklarının şuurunda olan yatırımcılara; hem sinemanın muhtaçlıklarının farkında birebir vakitte dünyadaki şenliklerle sağlam bağlar kurabilecek yaratıcı bir yapımcılık anlayışına gereksinim var. Lokal bağlamda da sanatkarın kendisini inançta hissedeceği, özgünlüğü destekleyici ve besleyici, tartışma külçeşidinin yerleştiği güçlü bir ortama gereksinim var” diyor.
Nazif Tunç
Sinemada epey taklitçiyiz
Dizilerde kendini bulan, en azından yerli bir kadro ögeleri kullanan bir husus ve karakter arayışı olduğunu söyleyen Direktör Nazif Tunç ise şunları söylemiş oldu: “Sinemada ne yazık ki hayli taklitçi ve öykünmeci bir lisan var. hiç bir sinemada kendi coğrafyamıza ilişkin bir karakter yahut bir bahis bulamaz olduk. esasen bunun uygununu adam yapıyor. Biz kendi coğrafyamızın hikayelerini, karakterlerini ve insani hislerini işleyen konularda sinemalar yapmak durumundayız. Bunları yapmazsak, bir sinema çıkartması yapamayız.”
Derviş Zaim
EKONOMİ KÂFİ DEĞİL
Televizyon dizilerinin daha yüzeysel, uçucu ve his eksenli olduğunu söyleyen direktör Derviş Zaim, içerik, yaklaşım ve bahis yelpazesinin dar olmasından kelam etti. Zaim, “Bu coğrafyadan çıkan sinemaların ‘sıkışmışlığı lisana getirmek’ dışında öbür şeyleri ele almaya pek hazır olmadıklarını naçizane gözlemliyorum. Açıkçası Türkiye’de yaşayanların yaşadıkları tarih, kültür ve coğrafyanın onlara bağışladığı öykülerini keşfetmeleri faydalı olabilecektir. Tarih dizilerinden değil, tarih, kültür ve coğrafyayı bir bilgi olarak kullanıp sinema yapılmasının faydalı olabileceğinden bahsediyorum. Kore, Çin ve Amerikan sineması ile lakin bu biçimde yarışabilirsiniz. İktisat de gelişmiş olmalı, ancak kâfi değildir.”
Ertuğrul Fındık
KENDİ DAĞITIM AĞIMIZI KURALIM
Hikayelerimiz kozmik lakin lisanımız lokal olduğu için dünyaya açılan sinemalarımızın yalnızca sanat sinemaları olduğunu söyleyen üretimci Ertuğrul Fındık, öykülerimizi küresel lisana uydurmamız gerek diyor: “Filmlerimizi tüm dünyada göstermek için sinemanın tasarım etabında tüm dünyanın ortalaması olan bir lisanı bulmamız gerekiyor. Örneğin Hollywood sineması sinemanın birinci dizaynını Çin regulasyonları ve seyirci reflekslerine nazaran dizayn ediyor. Fazlalıkları atıyor. Öyküyü tartışmalı alanlardan çıkarıyor. Öte yandan ana akım sinemalarla geniş kitlelere ulaşmanın yolu, memleketler arası dağıtım kanallarına girmekten geçiyor. Şayet o dağıtım kanallarına giremiyorsak, kendi dağıtım ağımızı kurmayı düşünmeliyiz.”
Elif Eda
YAPIMCILIK ANLAYIŞI DEĞİŞMELİ
Türk sinemasının dünya çapında bir sinema olmaya müsait olduğunu söyleyen direktör Elif Eda, “Bir yapıtın dünya çapına genişleyebilmesi için evvel kendi üretildiği dünyaya yayılabilmiş olması gerekiyor. Bu, yapıtı üreten kişinin özgünlük hamaseti, hakikaten sıkıntısı olan bir şeyi söyleme çabası ve titiz çalışmasının yanı sıra öteki etkenlere de bağlı. Sanatın ne’liğinin ve sanatkarın muhtaçlıklarının şuurunda olan yatırımcılara; hem sinemanın muhtaçlıklarının farkında birebir vakitte dünyadaki şenliklerle sağlam bağlar kurabilecek yaratıcı bir yapımcılık anlayışına gereksinim var. Lokal bağlamda da sanatkarın kendisini inançta hissedeceği, özgünlüğü destekleyici ve besleyici, tartışma külçeşidinin yerleştiği güçlü bir ortama gereksinim var” diyor.
Nazif Tunç
Sinemada epey taklitçiyiz
Dizilerde kendini bulan, en azından yerli bir kadro ögeleri kullanan bir husus ve karakter arayışı olduğunu söyleyen Direktör Nazif Tunç ise şunları söylemiş oldu: “Sinemada ne yazık ki hayli taklitçi ve öykünmeci bir lisan var. hiç bir sinemada kendi coğrafyamıza ilişkin bir karakter yahut bir bahis bulamaz olduk. esasen bunun uygununu adam yapıyor. Biz kendi coğrafyamızın hikayelerini, karakterlerini ve insani hislerini işleyen konularda sinemalar yapmak durumundayız. Bunları yapmazsak, bir sinema çıkartması yapamayız.”