2020 Mayıs ayında yayınlanan “Yeryüzü Blues” isimli romanıyla 2021 Necip Fazıl Birinci Eserler kategorisinde mükafata layık görülen Kadir Daniş, yeni bir roman daha çıkardı: “Gözlerimiz Kamaşırdı Dehşetten.” Genç yaşına 4 kitap sığdıran Daniş, ödüllü kitabını ve yeni kitabını anlattı. Yeryüzü Blues’da küçük bir çocuğun gözünden aile ortasındaki yaşanmışlıkları ve kendi hislerini müşahedeler üzerinden anlatan müellif, okuru bir acıya ortak ediyor.
yeryüzü blues
Tam da bu noktada kitabın ismindeki blues, farklı bir mana kazanıyor. Müellif, blues sözünü, yapıtta geçen acıya vurgu olarak tercih ettiğini söylüyor ve şu biçimde tabir ediyor: “Malumunuz blues Amerikan zencilerinin müziği. Asırların acısından, zulmünden, eziyetinden süzülmüş bir janr. Öbür taraftan edebiyatta ve sinemada bir yer isminin peşine ‘blues’ ibaresi eklenerek eser ismi oluşturmak üzere bir teamül var. Yozgat Blues ya da Saraybosna Blues üzere. bir daha bu teamüle göre, bu biçim isimler yapıttaki acıyı, sıkıntısı, badireyi söz ediyor. Ben de romanıma bu yüzden Yeryüzü Blues ismini verdim. Blues, zira romanda da uzun uzun deklare ettiğım üzere insan yeryüzünde lakin kederli bir müzik söyleyebilir, inleyebilir, çığlık atabilir, sayıklayabilir. Yeryüzü, zira romanın geçtiği konut aslında bütün bir dünyadır, yaşananlar bütün bir dünya ömrüdür ve karakterler bütün insanlardır.”
Gözlerimiz kamaşırdı dehşetten
İleteceğim geniş manalar vardı
Romanın kapağını, künyesini saymazsak neredeyse hiç bir yerinde büyük harf kullanılmıyor. Daniş vermek istediği manaları aktarabilmek için bu biçimde bir yol izlediğini şu sözlerle açıklıyor: “Sanatta bir noktadan daha sonra, bilindiği üzere, biçim içeriğe dönüşür ve mana söz etmeye başlar. Yeryüzü Blues’da hiç büyük harf yok, zira bu romanı yazarken yalnızca ‘hiç büyük harf kullanmayarak’ iletebileceğim epey geniş manalar vardı. Manaların ne olduğunu tam olarak açıklayabilecek olsaydım, romanımın tamamını küçük harfle yazmak yerine, direkt açıklardım. Bu durumda, o manalarla ilgili ne söylersek söyleyelim, direkt o manaları söz etmeyecek, sadece etraflarından dolanacak. bir daha de küçük bir ipucu vereyim: Gereğince sert şeyler söylüyorsanız, büyük harflerle konuşmanıza gerek yok.”
Aileleri uyguna davet ediyor
Kitapta müellifin çocukluğundan izler de yok değil. Atarilerden, o yaşta bir çocuğun düşünebileceği şeylere kadar katmanlı bir yapı kelam konusu. Yapıtın ailelere bir davet olduğunu söyleyen Daniş, şu cümleleri kuruyor: “Yeryüzü Blues katman katman bir kitap ve evet, bu katmanlardan biri başkahraman Mustafa Cem’in çocukluğu. Her katmanın bende başka bir kıssası ve her katmanla iletmek istediğim başka bir mana var. Ben çocukları fazlaca seviyorum. Keyifli ve sağlıklı olsunlar, çocuklukları düzgün geçsin istiyorum. Ancak görüyorum ki biroldukca çocuğun çocukluğu benim çocukluğum kadar hoş geçmiyor. Başka koşullar bir kenara, biroldukça çocuğun anne babası benim anne babam üzere uygun değil. Yeryüzü Blues, çocuklarına davranışları konusunda aileleri uyguna, hoşa ve doğruya davet.”
Daniş, yeni yapıtı Gözlerimiz Kamaşırdı Dehşetten’de Panoptik Bela’dan farklı nelerin bulunduğunu şu biçimde anlatıyor: “Aslında epey şey değişmedi. Panoptik Bela’yı yazdığımda 20 yaşındaydım. Kitabı ikinci baskıya hazırlarken 20 yaşındaki Kadir’le diz dize oturduk, ona onun bilmediği ancak yıllar ortasında öğrendiklerimi anlattım. birlikte metnin üstünden geçtik; kimi pürüzleri giderdik, kimi pasajları çıkardık, üç beş yeni paragraf ekledik. Ana omurgaya bir öykü daha ek ettik. Sonuç, bence, eskisinden âlâ oldu.”
yeryüzü blues
Tam da bu noktada kitabın ismindeki blues, farklı bir mana kazanıyor. Müellif, blues sözünü, yapıtta geçen acıya vurgu olarak tercih ettiğini söylüyor ve şu biçimde tabir ediyor: “Malumunuz blues Amerikan zencilerinin müziği. Asırların acısından, zulmünden, eziyetinden süzülmüş bir janr. Öbür taraftan edebiyatta ve sinemada bir yer isminin peşine ‘blues’ ibaresi eklenerek eser ismi oluşturmak üzere bir teamül var. Yozgat Blues ya da Saraybosna Blues üzere. bir daha bu teamüle göre, bu biçim isimler yapıttaki acıyı, sıkıntısı, badireyi söz ediyor. Ben de romanıma bu yüzden Yeryüzü Blues ismini verdim. Blues, zira romanda da uzun uzun deklare ettiğım üzere insan yeryüzünde lakin kederli bir müzik söyleyebilir, inleyebilir, çığlık atabilir, sayıklayabilir. Yeryüzü, zira romanın geçtiği konut aslında bütün bir dünyadır, yaşananlar bütün bir dünya ömrüdür ve karakterler bütün insanlardır.”
Gözlerimiz kamaşırdı dehşetten
İleteceğim geniş manalar vardı
Romanın kapağını, künyesini saymazsak neredeyse hiç bir yerinde büyük harf kullanılmıyor. Daniş vermek istediği manaları aktarabilmek için bu biçimde bir yol izlediğini şu sözlerle açıklıyor: “Sanatta bir noktadan daha sonra, bilindiği üzere, biçim içeriğe dönüşür ve mana söz etmeye başlar. Yeryüzü Blues’da hiç büyük harf yok, zira bu romanı yazarken yalnızca ‘hiç büyük harf kullanmayarak’ iletebileceğim epey geniş manalar vardı. Manaların ne olduğunu tam olarak açıklayabilecek olsaydım, romanımın tamamını küçük harfle yazmak yerine, direkt açıklardım. Bu durumda, o manalarla ilgili ne söylersek söyleyelim, direkt o manaları söz etmeyecek, sadece etraflarından dolanacak. bir daha de küçük bir ipucu vereyim: Gereğince sert şeyler söylüyorsanız, büyük harflerle konuşmanıza gerek yok.”
Aileleri uyguna davet ediyor
Kitapta müellifin çocukluğundan izler de yok değil. Atarilerden, o yaşta bir çocuğun düşünebileceği şeylere kadar katmanlı bir yapı kelam konusu. Yapıtın ailelere bir davet olduğunu söyleyen Daniş, şu cümleleri kuruyor: “Yeryüzü Blues katman katman bir kitap ve evet, bu katmanlardan biri başkahraman Mustafa Cem’in çocukluğu. Her katmanın bende başka bir kıssası ve her katmanla iletmek istediğim başka bir mana var. Ben çocukları fazlaca seviyorum. Keyifli ve sağlıklı olsunlar, çocuklukları düzgün geçsin istiyorum. Ancak görüyorum ki biroldukca çocuğun çocukluğu benim çocukluğum kadar hoş geçmiyor. Başka koşullar bir kenara, biroldukça çocuğun anne babası benim anne babam üzere uygun değil. Yeryüzü Blues, çocuklarına davranışları konusunda aileleri uyguna, hoşa ve doğruya davet.”
Daniş, yeni yapıtı Gözlerimiz Kamaşırdı Dehşetten’de Panoptik Bela’dan farklı nelerin bulunduğunu şu biçimde anlatıyor: “Aslında epey şey değişmedi. Panoptik Bela’yı yazdığımda 20 yaşındaydım. Kitabı ikinci baskıya hazırlarken 20 yaşındaki Kadir’le diz dize oturduk, ona onun bilmediği ancak yıllar ortasında öğrendiklerimi anlattım. birlikte metnin üstünden geçtik; kimi pürüzleri giderdik, kimi pasajları çıkardık, üç beş yeni paragraf ekledik. Ana omurgaya bir öykü daha ek ettik. Sonuç, bence, eskisinden âlâ oldu.”