Türk edebiyatının kıymetli isimlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar, vefatının 60’ıncı yılında İstanbul’un çeşitli yerlerinde etkinliklerle anıldı. Bu aktifliklerin sonuncusu Zeytinburnu Kültür Sanat Merkezi’nde 20 ve 21 Ocak tarihlerinde Tanpınar uzmanlarının sunumlarını yaptığı bir sempozyum oldu. Türk Edebiyatı’na, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Huzur, Beş Kent üzere bedelli eserler kazandıran müellif, şair ve edebiyat tarihçisi Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tüm taraflarını ele alan sempozyumda, adeta romanlarındaki karakterler üzere çeşitlilik vardı.
İki gün süren sempozyuma, Kültür ve Turizm eski Bakanı Prof. Dr. Nabi Avcı, Zeytinburnu Belediye Lideri Ömer Arısoy’un yanısıra epey sayıda akademisyenin de yer aldığı 28 konuşmacı katıldı. Her biri farklı taraflarına değinen konuşmacıların anlattığı Tanpınar, sanat kısımlarının her birine farklı başka temas etmiş ve bunda başarılı olmuş bir kişilik olarak önümüze çıktı. Sempozyum boyunca Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hayat hikayesi, ilmi kişiliği, entelektüel birikimi, musiki anlayışı, yapıtları, yapıtlarındaki bayana bakış açısı; edebiyat, sanat, mimarlık üzere çeşitli veçhelerden sunuldu.
Mehmet Narlı
METİNLER TEKRAR OKUNMALI
Sempozyumda “Tanpınar Bir Türk Romanı Yok Dedi mi?” sunumunu yapan Prof. Dr. Mehmet Narlı’ya bu yanlış anlaşılmanın niçinini sormadan geçemedik. Metinleri okurken ortasında bulunduğumuz siyasî kurallar, kültürel kurallar, devrin özellikleri derken metinlere kör bir bakışla baktığımızı söyleyen Narlı, periyodun beklentisine uygun bir sonuç çıkardığımızı söylemiş oldu. Narlı, “daha sonrasında da metinsiz bir edebiyat eğitimi devam ettiği için o yargılar olduğu üzere tekrar ediliyor ve bir gerçeklik haline geliyor. Bu gerçekliği değiştirmek fazlaca sıkıntı. Tanpınar’ın da aslında yazısında değindiği üzere, epey erken bir devirden beri birileri daima ‘bizde roman yok’ diye konuşuyor. Bizde yok kararı yenileşme, Batılılaşma sürecindeki özgüven kaybının yahut yetersizlik hissinin dışavurumu. ötürüsıyla bir olumsuzlama üzerinden metinlere bakıyoruz” açıklamasında bulundu.
Buradan çıkış yolu olarak ise metinlerin bir daha okunmasını teklif etti: “Çünkü yeni nesiller geldi, vakit içinder değişti, yani artık yüz yıl evvelki Doğu Batı sorununu hayatıyoruz. ötürüsıyla tekrar bakmak, bir daha bakmak tahminen bizi yeni sonuçlara götürebilir yahut eski kimi yanlış yargıları tashih etmemize vesile olabilir diye düşünüyorum.”
Fatih Altuğ
ZİHİN DÜNYASI EKOLOJİK
“Tanpınar’da Toprak, Bitkiler ve Kökler” sunumuyla sempozyuma katkı sunan Doç. Dr. Fatih Altuğ’la Tanpınar’ın çabucak hemen ekolojik istikrarın bozulmadığı bir periyotta metinlerine sirayet eden tabiatın, artık olsaydı nasıl bir dönüşüme uğrayabileceğini konuştuk. Tanpınar’ın tüm yazılarında toprak, kök, bitki, çiçek ve ağaçla ilgili mecazların tüm yapıtlarında yer aldığını söyleyen Altuğ, “Tanpınar, çoğunlukla edebiyatı da birey olmayı da cemiyeti de toprak, kök, ağaç üzerinden düşünüyor ve onla ilgili hayaller kuruyor. Toprak ve kökler bizim biz olmamızı sağlayan şeyler. Ve genel olarak bir yapıtı oluşturmak, toprağı yoğurmak, yazı yazmak, ağacı oymak üzere düşünülüyor. Eser vermekle tabiatla kurulan münasebet bir arada düşünülüyor. Tanpınar’ın zihin dünyasında o yüzden epey ekolojik denilebilecek bir şey var. Bence Tanpınar bugünlerde yaşasaydı, iklim krizi, toprakla bağın kopmasının hem bizi özgürleştirdiği şeyler tıpkı vakitte kaybettirdikleri üzerine düşünür, onları da yazardı” dedi.
İki gün süren sempozyuma, Kültür ve Turizm eski Bakanı Prof. Dr. Nabi Avcı, Zeytinburnu Belediye Lideri Ömer Arısoy’un yanısıra epey sayıda akademisyenin de yer aldığı 28 konuşmacı katıldı. Her biri farklı taraflarına değinen konuşmacıların anlattığı Tanpınar, sanat kısımlarının her birine farklı başka temas etmiş ve bunda başarılı olmuş bir kişilik olarak önümüze çıktı. Sempozyum boyunca Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hayat hikayesi, ilmi kişiliği, entelektüel birikimi, musiki anlayışı, yapıtları, yapıtlarındaki bayana bakış açısı; edebiyat, sanat, mimarlık üzere çeşitli veçhelerden sunuldu.
Mehmet Narlı
METİNLER TEKRAR OKUNMALI
Sempozyumda “Tanpınar Bir Türk Romanı Yok Dedi mi?” sunumunu yapan Prof. Dr. Mehmet Narlı’ya bu yanlış anlaşılmanın niçinini sormadan geçemedik. Metinleri okurken ortasında bulunduğumuz siyasî kurallar, kültürel kurallar, devrin özellikleri derken metinlere kör bir bakışla baktığımızı söyleyen Narlı, periyodun beklentisine uygun bir sonuç çıkardığımızı söylemiş oldu. Narlı, “daha sonrasında da metinsiz bir edebiyat eğitimi devam ettiği için o yargılar olduğu üzere tekrar ediliyor ve bir gerçeklik haline geliyor. Bu gerçekliği değiştirmek fazlaca sıkıntı. Tanpınar’ın da aslında yazısında değindiği üzere, epey erken bir devirden beri birileri daima ‘bizde roman yok’ diye konuşuyor. Bizde yok kararı yenileşme, Batılılaşma sürecindeki özgüven kaybının yahut yetersizlik hissinin dışavurumu. ötürüsıyla bir olumsuzlama üzerinden metinlere bakıyoruz” açıklamasında bulundu.
Buradan çıkış yolu olarak ise metinlerin bir daha okunmasını teklif etti: “Çünkü yeni nesiller geldi, vakit içinder değişti, yani artık yüz yıl evvelki Doğu Batı sorununu hayatıyoruz. ötürüsıyla tekrar bakmak, bir daha bakmak tahminen bizi yeni sonuçlara götürebilir yahut eski kimi yanlış yargıları tashih etmemize vesile olabilir diye düşünüyorum.”
Fatih Altuğ
ZİHİN DÜNYASI EKOLOJİK
“Tanpınar’da Toprak, Bitkiler ve Kökler” sunumuyla sempozyuma katkı sunan Doç. Dr. Fatih Altuğ’la Tanpınar’ın çabucak hemen ekolojik istikrarın bozulmadığı bir periyotta metinlerine sirayet eden tabiatın, artık olsaydı nasıl bir dönüşüme uğrayabileceğini konuştuk. Tanpınar’ın tüm yazılarında toprak, kök, bitki, çiçek ve ağaçla ilgili mecazların tüm yapıtlarında yer aldığını söyleyen Altuğ, “Tanpınar, çoğunlukla edebiyatı da birey olmayı da cemiyeti de toprak, kök, ağaç üzerinden düşünüyor ve onla ilgili hayaller kuruyor. Toprak ve kökler bizim biz olmamızı sağlayan şeyler. Ve genel olarak bir yapıtı oluşturmak, toprağı yoğurmak, yazı yazmak, ağacı oymak üzere düşünülüyor. Eser vermekle tabiatla kurulan münasebet bir arada düşünülüyor. Tanpınar’ın zihin dünyasında o yüzden epey ekolojik denilebilecek bir şey var. Bence Tanpınar bugünlerde yaşasaydı, iklim krizi, toprakla bağın kopmasının hem bizi özgürleştirdiği şeyler tıpkı vakitte kaybettirdikleri üzerine düşünür, onları da yazardı” dedi.