İstanbul’un neredeyse her yanından görülebilen ve kentin şahsına münhasır yapıtlarından İstanbul TV ve Radyo Kulesi’nin mimarisi Melike Altınışık’a ilişkin. Bu yıl, Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafınca düzenlenen Anadolu Ödülleri’nde mimarlık heyetinin belirlediği Takviye Ödülü’ne layık görülen Altınışık, yüksek yapı dizaynlarından iç yerlere, enstalasyon ve eser dizaynına ölçekler ortası geniş bir yelpazede yenilikçi ve vizyoner projeler geliştirmeye devam ediyor.
SINIRLANAMAYAN MİLLETLERARASI BİR ÜRETİM
– Genç yaşınızda Seul ve İstanbul olmak üzere kıymetli kentlerde eserler bırakma başarısınızı neye borçlusunuz?
Öncelikle bir beşerdeki üretim aşkını ve özüyle kurabildiği diyalogu epeyce ufak yaşlardan alıp incelemeye başladığınızda meslek seyahatindeki durakların hiç biri tesadüf ya da baht yapıtı üzere durmuyor. Bugün geriye bakıp düşündüğümde ne İstanbul Teknik Üniversitesi lisans eğitimini birincilikle tamamlamam ne de mimari yüksek lisans eğitimini Londra’da Architectural Association AADRL’de yapmam tesadüf duruyor. Eğitim daha sonrası profesyonel hayatımda ise Londra’da milletlerarası platformda Zaha Hadid Architects ile geçen yaklaşık 7 yıllık süreçte, farklı ölçeklerde, geniş bir yelpazedeki mimari projelerde değerli deneyimler kazandım. 2013’te İstanbul’a gelip bu birikimi Melike Altınışık Architects – MAA çatısı altında kuvvetli ve dinamik bir mimari tasarım takımıyla bir arada kullanmaya karar verdim.
İSTANBUL KOZMOPOLİTLİĞİN EŞSİZ BİR ÖRNEĞİ
– Çamlıca Kulesi için yarışa katıldınız ve seçilen proje sizinki oldu. Projenin uygulama sonucu verildiği andan itibaren nasıl bir müddetç yaşadınız?
Kule, ezber bozan, şiddetli ve bir o kadar da heyecan verici bir tasarlama ve yapma süreci öyküsüne sahip. Kıssanın başlangıcı bundan 10 yıl öncesine dayanıyor. 2011 yılında Londra’da mimari çalışmalarımı memleketler arası platformda sürdürürken o devirde İstanbul’da yapılması planlanan telekomünikasyon kulesi projenin fikir yarışında mükafata layık görülmesi ile başlayan kıssada 2013 yılı sonlarında verilen üretim sonucu ile memleketler arası standartlarda yapılması ismine Türk ve yabancı mühendislerden oluşan gruplar ile uzun bir projelendirme süreci yaşandı. Yüzü geleceğe yönelik, mimarlık uygulamalarında gelinen noktayı özetleyen bu proje, dış cephesinden en ince kıvrımlarına kadar tamamı, kentin tabiatı, bölgenin topografya özellikleri ve rüzgâr dataları baz alınarak tasarlandı. İstanbul tabiatının ve Çamlıca rüzgarının çağdaş bir mimari portresi aslında.
Dizayndan uygulamaya hiyerarşik bir sistem tersine takım halinde üretimin ehemmiyetini vurgulayan bir mimari yapı tipolojisi olan bu kule tipolojisi sıklıkla mühendislerin sanat yapıtı olarak bilinir. Birinci günden bugüne bu projede beni en heyecanlandıran husus bu durumu bilakis çevirmek oldu. Günümüzün imkanlarını kullanarak tüm süreçlerde disiplinler ortası çalışma ortamının yaratılmasına imkan sağlayan niyet sistemiyle tasarlanmış“Mimar & Mühendis” beraberliğinin bir yapıtıdır. 2016 yılında temeli atılan kule, Kasım 2020 prestijiyle 100 adet FM Radyonun tek yapıda toplanmasıyla telekomünikasyon hizmetlerini vermeye başladı ve kapılarını Mayıs 2021’de ziyaretçilerine açtı.
Melike Altınışık
– İstanbul üzere tarihi ve mimari mükemmellerin olduğu kadim bir kentte, kentin neredeyse her yanından görülebilecek bir yapıtınız var. Bu nasıl hissettiriyor?
Geçmişte biroldukca medeniyete mesken sahipliği yapmış, şu an hala biroldukça toplumu bünyesinde barındıran, kozmopolitliğin dünya üzerinde tahminen de eşsiz bir örneği olan İstanbul’da dünyada birfazlaca metropolde olduğu üzere farklılıkların bir ortaya geldiği, bu farklılıkların kent morfolojisinde alışverişte bulunduğu yapılar ve yerler var. Bu yapılar aslen sosyolojik yahut fizikî bir etkileşimin ve irtibatın düğüm noktalarını tarifler.
Kent siluetinde ezber bozan eşiklerden bir olan ve fütüristik yapısı ile 369m boyunca yükselen İstanbul TV ve Radyo Kulesi, teknoloji nasıl günlük hayatta kullandığımız lisanı değiştirdiyse, mimarisi ile bulunduğu bu kadim kentin ruhunu tabir etme biçimini de etkiliyor. Kentin değişim ve dönüşüm ortasındaki döngüsünün görünür kılındığı bir durak, bağlantının düğüm noktası. Bir çizgi, bir izgi olmaktan öte tarihinin, külçeşidinin, irtibat ve etkileşimin tabiri, siluetin sosyolojik bir yüzü ve kentin kullanıcısına bir kelamıdır. Bu bağlamda bugün kule, birçoğuna göre kentin siluetine “fazlasıyla fütüristtik” kaçabilir. halbuki tekniğini, öyküsünü ve önermesini incelediğinizde şimdide “en İstanbul duran, İstanbul kokan” geleceğin hayatlarına açılan bir yapı olduğunu sav edebiliriz.
TABİATTAN İLHAMLA GELECEĞİ TASARLAMAK İSTERİM
– Sizde en çok hayranlık uyandıran mimari yapıları bizimle paylaşır mısınız?
Geçmiş, bugün ve geleceği kendi ortasında büyülü bir biçimde kurgulayan Kapadokya bölgesi en epeyce hayranlık uyandıran coğrafyalardan biri. Yer kabuğunun, volkanik hareketlerin kurduğu bu şiirsel dokunun, tabiat ortasında eşsiz bir yapıyı kendine has gereç ile üretiyor olması mimarlık pratiğimde kurguladığım “Doğa – teknoloji – insan” içindeki münasebetin de adeta bir tanımı. Doğal oluşumların yanı sıra tarihinin 12 milyon yıl öncesine dayanan bugün hala bile tam olarak keşfedilmeyen bölgeleri ile insanların inançlarına, kıymetlerine mesken sahipliği yapan Derinkuyu üzere biroldukça yer altı kentini barındırarak günümüz mimarlığına kılavuzluk etmesi pek heyecan verici.
– “Orada kesinlikle bir eser bırakmalıyım” söylemiş olduğiniz bir lokasyon var mı?
Bugüne kadar dünya üzerinde pek epeyce kentte, biroldukça kentte yapı tasarlamış, İstanbul üzere Asya ve Avrupa içinde palimsestik alakaları barındırmış bir kentte irtibatın ve etkileşimin merkezi olan İstanbul TV ve Radyo Kulesi’ni hayata geçiren bir mimar olarak bu soruya tek ve tikel bir karşılık vermek mimarlık tecrübem ile çelişen bir durum olur. Mesleksel mesleğimde her vakit kendi bağlamı ortasında kullanıcılara, beşere odaklanan, onların ömürlerini kurguladığımız ve her keresinde yeni imal formlarını ve teknolojiyi yine tekrar keşfettiğimiz bir üretim pratiğini benimsedim.
Çok kısa vakit içinderda değişip dönüşebilen günümüz dünyasında tek bir yere eser bırakma gayesi veyahut hayali ortasında olmaktansa, geçmişini, hayat hikayelerini bir daha keşfedilir bulduğum insanları barındıran her coğrafyada tabiattan ilham alarak, onların hayatlarını ve geleceğini tasarlamak isterim.
Geçmişi selamlayarak gelecekle buluştuk
– Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafınca düzenlenen Anadolu Ödülleri’nde mimarlık heyetinin belirlediği Dayanak Ödülü’nü Ömer Selçuk Baz ile paylaştınız. Neler söylemek istersiniz?
Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafınca “Geçmişi Selamlamak” teması ile düzenlenen Anadolu Mükafatları 2021’de mimari alanda Takviye Ödülü’ne layık görülmek fazlaca kıymetli bir sürpriz ve memnunluk oldu. “Doğa, teknoloji ve insan” içindeki ilginin tam ortasında duran mimarlık tecrübem, ezber bozan mimari dilim ve milletlerarası üretim pratiğimin fazlaca kıymetli isimler tarafınca takdir edildiğini görmek her seferinde Melike Altınışık Architects – MAA çatısı altında hayallerimizi daha ileriye taşıma konusunda farklı bir motivasyon kaynağı. Geçmişi selamlayarak geleceğin yaşamalarını tasarlayacağımız bu seyahatte bir defa daha Baksı ailesine, Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’a, ödül seçici kurulluğunu üstüne alan Prof. Dr. Suha Ozkan, Prof. Celal Abdi Güzer, Kerem Piker, Melkan Gürsel ve Prof. Dr. Uğur Tanyeli’ye samimiyetle teşekkürlerimi sunuyorum.
– Baksı Müzesi’ni mimari tasarımı, yapısı ve toplumsal boyutuyla nasıl değerlendirirsiniz?
Baksı Müzesi’nin fizikî varlığının yanısıra tabiat ile kurduğu diyaloğu, silueti bir çizgi, bir iz olmaktan öteye taşıyarak geçmişini, külçeşidini, Anadolu’nun sosyolojik yüzünü tarifleyen mimari lisanını özel buluyorum. Kendi kelamını söyleyerek “Geçmişi selamlayarak ve gelecekle buluşmasının” bir göstergesi niteliğinde mimari yapısı, etraftaki dağ siluetini resmeden yükselişi ve tabiata olan yansıması, imal sürecinde müzeye mesken sahipliği yapan Bayraktar köyünün üretim pratiğinin göz edilerek mahallî halkın sürece dahil edilmesi, Baksı’yımüze yapıları içerisinde özgün bir yerde konumlandırmakta.
SINIRLANAMAYAN MİLLETLERARASI BİR ÜRETİM
– Genç yaşınızda Seul ve İstanbul olmak üzere kıymetli kentlerde eserler bırakma başarısınızı neye borçlusunuz?
Öncelikle bir beşerdeki üretim aşkını ve özüyle kurabildiği diyalogu epeyce ufak yaşlardan alıp incelemeye başladığınızda meslek seyahatindeki durakların hiç biri tesadüf ya da baht yapıtı üzere durmuyor. Bugün geriye bakıp düşündüğümde ne İstanbul Teknik Üniversitesi lisans eğitimini birincilikle tamamlamam ne de mimari yüksek lisans eğitimini Londra’da Architectural Association AADRL’de yapmam tesadüf duruyor. Eğitim daha sonrası profesyonel hayatımda ise Londra’da milletlerarası platformda Zaha Hadid Architects ile geçen yaklaşık 7 yıllık süreçte, farklı ölçeklerde, geniş bir yelpazedeki mimari projelerde değerli deneyimler kazandım. 2013’te İstanbul’a gelip bu birikimi Melike Altınışık Architects – MAA çatısı altında kuvvetli ve dinamik bir mimari tasarım takımıyla bir arada kullanmaya karar verdim.
İSTANBUL KOZMOPOLİTLİĞİN EŞSİZ BİR ÖRNEĞİ
– Çamlıca Kulesi için yarışa katıldınız ve seçilen proje sizinki oldu. Projenin uygulama sonucu verildiği andan itibaren nasıl bir müddetç yaşadınız?
Kule, ezber bozan, şiddetli ve bir o kadar da heyecan verici bir tasarlama ve yapma süreci öyküsüne sahip. Kıssanın başlangıcı bundan 10 yıl öncesine dayanıyor. 2011 yılında Londra’da mimari çalışmalarımı memleketler arası platformda sürdürürken o devirde İstanbul’da yapılması planlanan telekomünikasyon kulesi projenin fikir yarışında mükafata layık görülmesi ile başlayan kıssada 2013 yılı sonlarında verilen üretim sonucu ile memleketler arası standartlarda yapılması ismine Türk ve yabancı mühendislerden oluşan gruplar ile uzun bir projelendirme süreci yaşandı. Yüzü geleceğe yönelik, mimarlık uygulamalarında gelinen noktayı özetleyen bu proje, dış cephesinden en ince kıvrımlarına kadar tamamı, kentin tabiatı, bölgenin topografya özellikleri ve rüzgâr dataları baz alınarak tasarlandı. İstanbul tabiatının ve Çamlıca rüzgarının çağdaş bir mimari portresi aslında.
Dizayndan uygulamaya hiyerarşik bir sistem tersine takım halinde üretimin ehemmiyetini vurgulayan bir mimari yapı tipolojisi olan bu kule tipolojisi sıklıkla mühendislerin sanat yapıtı olarak bilinir. Birinci günden bugüne bu projede beni en heyecanlandıran husus bu durumu bilakis çevirmek oldu. Günümüzün imkanlarını kullanarak tüm süreçlerde disiplinler ortası çalışma ortamının yaratılmasına imkan sağlayan niyet sistemiyle tasarlanmış“Mimar & Mühendis” beraberliğinin bir yapıtıdır. 2016 yılında temeli atılan kule, Kasım 2020 prestijiyle 100 adet FM Radyonun tek yapıda toplanmasıyla telekomünikasyon hizmetlerini vermeye başladı ve kapılarını Mayıs 2021’de ziyaretçilerine açtı.
Melike Altınışık
– İstanbul üzere tarihi ve mimari mükemmellerin olduğu kadim bir kentte, kentin neredeyse her yanından görülebilecek bir yapıtınız var. Bu nasıl hissettiriyor?
Geçmişte biroldukca medeniyete mesken sahipliği yapmış, şu an hala biroldukça toplumu bünyesinde barındıran, kozmopolitliğin dünya üzerinde tahminen de eşsiz bir örneği olan İstanbul’da dünyada birfazlaca metropolde olduğu üzere farklılıkların bir ortaya geldiği, bu farklılıkların kent morfolojisinde alışverişte bulunduğu yapılar ve yerler var. Bu yapılar aslen sosyolojik yahut fizikî bir etkileşimin ve irtibatın düğüm noktalarını tarifler.
Kent siluetinde ezber bozan eşiklerden bir olan ve fütüristik yapısı ile 369m boyunca yükselen İstanbul TV ve Radyo Kulesi, teknoloji nasıl günlük hayatta kullandığımız lisanı değiştirdiyse, mimarisi ile bulunduğu bu kadim kentin ruhunu tabir etme biçimini de etkiliyor. Kentin değişim ve dönüşüm ortasındaki döngüsünün görünür kılındığı bir durak, bağlantının düğüm noktası. Bir çizgi, bir izgi olmaktan öte tarihinin, külçeşidinin, irtibat ve etkileşimin tabiri, siluetin sosyolojik bir yüzü ve kentin kullanıcısına bir kelamıdır. Bu bağlamda bugün kule, birçoğuna göre kentin siluetine “fazlasıyla fütüristtik” kaçabilir. halbuki tekniğini, öyküsünü ve önermesini incelediğinizde şimdide “en İstanbul duran, İstanbul kokan” geleceğin hayatlarına açılan bir yapı olduğunu sav edebiliriz.
TABİATTAN İLHAMLA GELECEĞİ TASARLAMAK İSTERİM
– Sizde en çok hayranlık uyandıran mimari yapıları bizimle paylaşır mısınız?
Geçmiş, bugün ve geleceği kendi ortasında büyülü bir biçimde kurgulayan Kapadokya bölgesi en epeyce hayranlık uyandıran coğrafyalardan biri. Yer kabuğunun, volkanik hareketlerin kurduğu bu şiirsel dokunun, tabiat ortasında eşsiz bir yapıyı kendine has gereç ile üretiyor olması mimarlık pratiğimde kurguladığım “Doğa – teknoloji – insan” içindeki münasebetin de adeta bir tanımı. Doğal oluşumların yanı sıra tarihinin 12 milyon yıl öncesine dayanan bugün hala bile tam olarak keşfedilmeyen bölgeleri ile insanların inançlarına, kıymetlerine mesken sahipliği yapan Derinkuyu üzere biroldukça yer altı kentini barındırarak günümüz mimarlığına kılavuzluk etmesi pek heyecan verici.
– “Orada kesinlikle bir eser bırakmalıyım” söylemiş olduğiniz bir lokasyon var mı?
Bugüne kadar dünya üzerinde pek epeyce kentte, biroldukça kentte yapı tasarlamış, İstanbul üzere Asya ve Avrupa içinde palimsestik alakaları barındırmış bir kentte irtibatın ve etkileşimin merkezi olan İstanbul TV ve Radyo Kulesi’ni hayata geçiren bir mimar olarak bu soruya tek ve tikel bir karşılık vermek mimarlık tecrübem ile çelişen bir durum olur. Mesleksel mesleğimde her vakit kendi bağlamı ortasında kullanıcılara, beşere odaklanan, onların ömürlerini kurguladığımız ve her keresinde yeni imal formlarını ve teknolojiyi yine tekrar keşfettiğimiz bir üretim pratiğini benimsedim.
Çok kısa vakit içinderda değişip dönüşebilen günümüz dünyasında tek bir yere eser bırakma gayesi veyahut hayali ortasında olmaktansa, geçmişini, hayat hikayelerini bir daha keşfedilir bulduğum insanları barındıran her coğrafyada tabiattan ilham alarak, onların hayatlarını ve geleceğini tasarlamak isterim.
Geçmişi selamlayarak gelecekle buluştuk
– Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafınca düzenlenen Anadolu Ödülleri’nde mimarlık heyetinin belirlediği Dayanak Ödülü’nü Ömer Selçuk Baz ile paylaştınız. Neler söylemek istersiniz?
Baksı Kültür Sanat Vakfı tarafınca “Geçmişi Selamlamak” teması ile düzenlenen Anadolu Mükafatları 2021’de mimari alanda Takviye Ödülü’ne layık görülmek fazlaca kıymetli bir sürpriz ve memnunluk oldu. “Doğa, teknoloji ve insan” içindeki ilginin tam ortasında duran mimarlık tecrübem, ezber bozan mimari dilim ve milletlerarası üretim pratiğimin fazlaca kıymetli isimler tarafınca takdir edildiğini görmek her seferinde Melike Altınışık Architects – MAA çatısı altında hayallerimizi daha ileriye taşıma konusunda farklı bir motivasyon kaynağı. Geçmişi selamlayarak geleceğin yaşamalarını tasarlayacağımız bu seyahatte bir defa daha Baksı ailesine, Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’a, ödül seçici kurulluğunu üstüne alan Prof. Dr. Suha Ozkan, Prof. Celal Abdi Güzer, Kerem Piker, Melkan Gürsel ve Prof. Dr. Uğur Tanyeli’ye samimiyetle teşekkürlerimi sunuyorum.
– Baksı Müzesi’ni mimari tasarımı, yapısı ve toplumsal boyutuyla nasıl değerlendirirsiniz?
Baksı Müzesi’nin fizikî varlığının yanısıra tabiat ile kurduğu diyaloğu, silueti bir çizgi, bir iz olmaktan öteye taşıyarak geçmişini, külçeşidini, Anadolu’nun sosyolojik yüzünü tarifleyen mimari lisanını özel buluyorum. Kendi kelamını söyleyerek “Geçmişi selamlayarak ve gelecekle buluşmasının” bir göstergesi niteliğinde mimari yapısı, etraftaki dağ siluetini resmeden yükselişi ve tabiata olan yansıması, imal sürecinde müzeye mesken sahipliği yapan Bayraktar köyünün üretim pratiğinin göz edilerek mahallî halkın sürece dahil edilmesi, Baksı’yımüze yapıları içerisinde özgün bir yerde konumlandırmakta.