Atıklar ebru sanatıyla dönüşüyor

AliDayı

New member
DİLBER DURAL

İsmini, İstanbul’un Fethi sırasında civarda bulunan kağıt değirmen-lerinden alan Kağıthane, bugün de 600 yıllık bir geleneği yaşatmaya devam ediyor. Kitaplara mevzu olan Kağıthane, Evliya Çelebi’nin Seyahatname isimli yapıtında de belirttiği üzere; bundan 6 asır evvel bölgede el emeği ile kağıt üretilen bir pozisyona sahipti.

Hikmet Barutçugil


Medeniyetlerin merkezi İstanbul ve onun kalbinde yaşayan Kağıthane’de, bugün de medeniyetin sembolü kağıtlar üretilerek; dünyanın çeşitli coğrafyalarında el yazması yapıtlara dönüşüyor. Kültürel mirasımızı yaşatmak ismine El Üretimi Kağıt Atölyesi kuran Kağıthane Belediyesi, atölyeyi bugün; klasik dövme dibeklerimizi, hamur teknelerimizi; ahşaptan çeşit çeşit kalıplarımızı katarak; adeta canlı, yaşayan bir müzeye dönüştürdü.

El İmali Kağıt Atölyesi’nde atık pamuk, bitki, yaprak, kenevir çuvalı, soğan kabuğu ve bambu liflerinin geri dönüştürülmesiyle üretilen el imali kağıtları, ebru sanatıyla süsleyen Hikmet Barutçugil, 41 yapıtını Tekamül Sürdürülebilir Sanat Sergisi’nde sanatseverlerin beğenisine sunuyor.



SİHİRLİ ELLERDE BEDEL KAZANIYOR

İşin kültürel boyutu kadar çevresel boyutu da hayli kıymetli olan El İmali Kağıt Atölyesi’nde, üretilen her türlü kağıt artığı, pamuklu eser ve bitkiler çöpe atılmak yerine bir daha kağıda dönüştürülüyor. Neredeyse tıpkısının birebiri biçimde; kumaş, mısır, keten ve hatta soğan kabuğundan bile; özetlemek gerekirsesı selüloz barındıran her şeyden el imali kağıt üretebiliyor.




Atıklar küçük modüllere bölünerek, kazanlarda kaynatıldıktan daha sonra da el yordamıyla dibekte dövülerek hamura dönüştürülüyor. Hamur tekneye aktarıldıktan daha sonra ise, kalıplara dökümler yaparak kağıtlara istenilen form verilebiliyor. Kağıtlar, iki gün süren baskı ve askılama süreçlerinin akabinde son olarak akik taşıyla mühürlenerek kullanıma hazır hale geliyor. Etraf ve sanayi kirliliği ile önemli biçimde boğuşan dünyamıza sıfır atık şuuruyla katkı sunan atölyede; el üretimi kağıtlar çizgi, kaligrafi, tezhip, minyatür, ebru, baskı ve kara kalem sanatkarlarının sihirli ellerinde daha da bir mana kazanıyor. Tıpkı 41 özgün yapıtı ile katılan, UNESCO’nun “Yaşayan İnsan Hazinesi” unvanına sahip sanatçı Hikmet Barutçugil’in ellerinde sanat yapıtına dönüşmesi üzere.



KAĞIDIN DEĞERİNİ HATIRLATMAK İSTEDİK

Atığın bir hammadde olduğunu gorebilmemiz ve atığın geri dönüştürülebildiğinin altını çizmemiz gerektiğine dikkat çekmek emeliyle hazırlanan stant ile ilgili konuşan sanatçı Barutçugil, “Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin ‘Sıfır Atık’ projesinden yola çıkarak atıklara yıllardır çevresel bir sorun olarak bakıldığını hepimiz biliyoruz. Atık denince aklımıza sokaklarımızı, ormanlarımızı pisleten, denizlerimizdeki canlıların hayatlarını riske atan kirleticiler geliyor. Atığın bir hammadde olduğunu gorebilmemiz, atığın geri dönüştürülebildiğinin altını çizmemiz gerek. yıllardır sevdalısı olduğum ebru sanatımızın en önemli hammaddesi olan kağıdı, Kağıthane Belediyesi bünyesindeki el üretimi atölyesinin kıymetini gündeme getirmek dileği ile bu projeyi gerçekleştirdik” diyor.



GERİ DÖNÜŞÜMÜ SANAT ÜZERİNDEN ANLATMAK DAHA KALICI

“Ebru sanatını söz etme ve anlatma biçimi olarak seçtik” diyen Barutçugil, “Geri dönüşümün gerekliliklerini, sanat yapıtları üzerinden anlatmak, sözlerimden daha kalıcı olacağı kanaatindeyiz. Sürdürülebilirlik unsurları ile ebru sanatımıza mana katmak ise sanatçılığın yanı sıra bir vatandaşlık nazaranvimizdir” diyor ve ekliyor: “Vatandaşa israf etmemeyi, kullanım ömrü biten neredeyse her şeyin geri dönüştürülebileceğini bu stant vesilesiyle göstermeyi hedefledik.

Çünkü israf günahtır. Bunu sanatla gösterebilmek insanlığa, halkıma yarar olsun, gönüllerine dokunsun isterim.”



Barutçugil, Tekamül Sürdürülebilir Sanat Standında, kirletici sandığımız atıklardan dönüştürülen kağıtların ebru ve öteki sanat kısımlarıyla birleştiğinde duvarımızı nasıl süslediğini göstermeyi ve kağıdın ehemmiyetini hatırlatmak istediklerini lisana getiriyor.

Ayrıyeten Kağıthane’de üretilen ve 41 esersen oluşan standın kataloğu Kağıthane Belediyesi tarafınca yapıldı. Kitapta Emine Erdoğan’ın ön kelamı, Kağıthane Belediye Lideri Mevlüt Öztekin’in giriş yazısı ile Esra Kara’nın pak atıklarla ilgili yazısı ve Barutçugil’in proje ve kağıt tarihçesi ilgili yazılarının yanı sıra sergilenen 41 yapıtının görselleri de yer alıyor.
 
Üst